“Nie należy zapominać o uczniu, jego niezbywalnych prawach do wolności, a nade wszystko do własnej godności.” – Józef Tischner
Józef Tischner, syn Weroniki i Józefa Tischnerów, urodził się 12 marca 1931 roku w Starym Sączu, w domu swojego stryja, Stanisława. Przez półtora roku mieszkał wraz z rodzicami w Tylmanowej, następnie przenieśli się do Łopusznej, gdzie ojciec został kierownikiem szkoły (por. Bonowicz 2001: 17-19; także Strapko 2004: 11)
Miał spokojne i pogodne dzieciństwo. Naukę w szkole rozpoczął jako sześciolatek, we wrześniu 1937 roku. Maturę zdał w Nowym Targu w 1948 roku, by w następnym rozpocząć studia na wydziale prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1950 roku przeniósł się na wydział teologiczny tegoż uniwersytetu. W 1955 Tischner przyjął święcenia kapłańskie i rozpoczął studia filozoficzne w Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie (Strapko 2004: 11)
W 1957 roku J. Tischner przeniósł się do Chrzanowa, gdyż został wikariuszem i katechetą w tamtejszej parafii św. Mikołaja. Zaczął także uczęszczać na wykłady Romana Ingardena. Dwa lata później obronił pracę magisterską na Uniwersytecie Jagiellońskim i został przeniesiony do krakowskiej parafii św. Kazimierza.
Otwarcie przewodu doktorskiego nastąpiło w grudniu 1961 roku. Seminaryjne dyskusje i własna lektura Husserla pchnęły zainteresowania Tischnera w dwu zasadniczych kierunkach: szeroko rozumianej filozofii podmiotu oraz filozofii wartości (…) Tischner zdecydował się więc na temat pracy doktorskiej wybrać zagadnienie z pierwszego obszaru: sformułowaną przez Husserla koncepcję tak zwanego Ja transcendentalnego (Bonowicz 2001: 183). Tytuł doktora Józef Tischner otrzymał 19 kwietnia 1963 roku.
W 1968 roku, w związku z przygotowywaniem habilitacji, wyjechał na stypendium do Louvain. Pracował w Archiwum Husserla. Niewątpliwie pobyt w Louvain i lata, które nastąpiły bezpośrednio po nim, to dla Tischnera okres niezwykłego ożywienia intelektualnego i duszpasterskiego (ibidem: 238). Kolokwium habilitacyjne miało miejsce 27 czerwca 1972 roku, jednak potwierdzenie stopnia naukowego nadeszło dopiero dwa lata później. W międzyczasie J. Tischner, po nominacji nadanej mu przez kardynała Karola Wojtyłę, objął stanowisko docenta na Papieskim Wydziale Teologicznym.
Od 1980 r. był wykładowcą na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Krakowie. Jego wykłady cieszyły się ogromnym powodzeniem. Słuchacze wypełniali sale po brzegi. Wśród wielu studentów – i nie tylko – którzy systematycznie chodzili „na Tischnera”, była też spora grupa takich, którzy chadzali „za Tischnerem” (…) Bywały dni, że całe grupy podążały za Nim z wykładów na PAT do kolegium Witkowskiego, a wieczorem jeszcze na ul. Warszawską, by wysłuchać jego „filozofii dramatu” (ibidem: 390). Zainteresowani chodzili również na Msze odprawiane przez Księdza, uczestniczyli w rekolekcjach, a także odwiedzali go w mieszkaniu przy ul. Św. Marka w Krakowie oraz w bacówce na Turbaczu (por. ibidem).
Józef Tischner współtworzył Wydział Filozoficzny Papieskiej Akademii Teologicznej. Początkowo był jego dziekanem. Od 1985 roku był profesorem nadzwyczajnym tej uczelni, nie przyjął jednak stanowiska rektora, gdyż wolał poświęcić się pracy naukowej i duszpasterskiej.
Ksiądz J. Tischner – doktor honoris causa Uniwersytetu Łódzkiego i Akademii Pedagogicznej w Krakowie – jest autorem ponad 600 publikacji (książek i tekstów publicystycznych). Współpracował z Tygodnikiem Powszechnym oraz Wydawnictwem Znak.
W 1997 zachorował na raka krtani. Odebrane mu zostały po kolei: głos, siły, wygląd. „Jak nie boli, to nie boli. A jak boli, to żyć się nie chce” – zanotował w pewnym momencie. Zmarł w krakowskim szpitalu 28 czerwca 2000 roku (ibidem: 478; por. także Strapko 2004: 13). 2 lipca 2000 roku został pochowany w Łopusznej.
